Prawa twórcy – pracownika uczelni wyższej lub instytutu badawczego

pol Artykuł w języku polskim DOI: 10.14313/PAR_258/149

Katarzyna Kłosowska *, wyślij Agnieszka Wilk-Ilewicz ** * Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP, Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa ** Politechnika Warszawska, Wydział Administracji i Nauk Społecznych, Plac Politechniki 1, 00-661 Warszawa

Pobierz Artykuł

Streszczenie

Efektywne zarządzanie dobrami własności intelektualnej wymaga przede wszystkim znajomości przez twórców swoich praw. W artykule dokonujemy analizy prawa twórcy – pracownika uczelni wyższej lub instytutu badawczego z perspektywy przepisów ustawy Prawo Własności Przemysłowej oraz ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ważne, aby rozróżnić, że zgodnie z przepisami ustawy Prawo Własności Przemysłowej zarówno prawo do uzyskania patentu na wynalazek albo prawa ochronnego na wzór użytkowy, jak również prawa z rejestracji wzoru przemysłowego przysługuje, co do zasady, twórcy. Inaczej jest w reżimie prawa autorskiego – tu, „jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron”. Przy czym należy również zauważyć, że prawo autorskie przewiduje szczególne regulacje dla utworów naukowych oraz programów komputerowych stworzonych w ramach stosunku pracy.

Słowa kluczowe

pracownik, prawa twórców, utwór pracowniczy, własność intelektualna

Rights of the Creator – an Employee of a University or Research Institute

Abstract

Effective management of intellectual property requires, above all, that creators are aware of their rights. In this article, we analyse the rights of creators who are employees of universities or research institutes from the perspective of the Industrial Property Law and the Copyright and Related Rights Act. It is important to distinguish that, in accordance with the provisions of the Industrial Property Law, both the right to obtain a patent for an invention or a protection right for a utility model, as well as the rights arising from the registration of an industrial design, are, as a rule, vested in the creator. The situation is different under copyright law – here, ‘unless the law or employment contract provides otherwise, an employer whose employee has created a work in the performance of their duties under the employment relationship acquires, upon acceptance of the work, the economic rights within the limits resulting from the purpose of the employment contract and the mutual intention of the parties’. It should also be noted that copyright law provides for special regulations for scientific works and computer programmes created within the framework of an employment relationship.

Keywords

creators’ rights, employee, employee work, Intellectual Property Protection

Bibliografia

  1. Michalak A. (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2019.
  2. Strzałkowski P., Wybrane zagadnienia dotyczące utworów pracowniczych, „Monitor Prawa Pracy”, Nr 4, 2014.
  3. Ferenc-Szydełko E. (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2021.
  4. Markiewicz R. (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, Tom I, Warszawa WKP 2021.
  5. Rogala K., Prawo autorskie na uczelniach wyższych, „Prawo Mediów Elektronicznych”, Nr 2, 2019, 16–24.
  6. Flisak D., Komentarz do wybranych przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, System Informacji Prawnej LEX, 2018.
  7. Ciupa S.W., Umowa o pracę z twórcą programu komputerowego, „Monitor Prawa Pracy”, Nr 10, 2004.
  8. Salamonowicz M., Prawo własności intelektualnej badaczy i naukowców zatrudnionych na umowie o pracę, opublikowano: LEX/el. 2023.
  9. Górnicz-Mulcahy A., Prawo do projektu wynalazczego dokonanego w ramach szczególnego stosunku prawnego, „Monitor Prawa Pracy”, Nr 5, 2005.
  10. Niewęgłowski A. (red.), Nowak I., Własność intelektualna w działalności gospodarczej, Monografie Prawnicze, 2017.
  11. Osajda K. (red. serii), Żelechowski Ł. (red. tomu), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Tom VIII A, Komentarze Prawa Prywatnego, C.H. Beck, Warszawa 2021.
  12. Sieńczyło-Chlabicz J. (red.), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2020.
  13. Wasil M., Charakter prawny i zasady ustalania wynagrodzenia za wynalazek pracowniczy, „Monitor Prawa Pracy”, Nr 12, 2018.
  14. Barta J., Markiewicz R., Główne problemy prawa komputerowego, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1993.
  15. Szewc A., Jyż G., Elementy prawa informatycznego, Tom 1, Ochrona programów komputerowych i topografii układów scalonych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1996.